Το Total Football, ή Ολοκληρωτικό Ποδόσφαιρο, είναι μια φιλοσοφία που άλλαξε ριζικά το άθλημα. Η ιδέα του βασίζεται στην ευελιξία: κάθε παίκτης μπορεί να καλύψει οποιαδήποτε θέση στο γήπεδο, δημιουργώντας έναν συνεχώς κινούμενο, απρόβλεπτο και επιθετικό σχηματισμό.
Ο Ajax του Άμστερνταμ, τη δεκαετία του 1970, υπό την καθοδήγηση του προπονητή Ρίνους Μίχελς, ο οποίος ήταν και ο κύριος εμπνευστής του επαναστατικού αυτού συστήματος, και με ηγέτη τον θρυλικό Γιόχαν Κρόιφ αλλα και άλλα ιερά τεράτα όπως ο Νεέσκενς ανέδειξε το Total Football σε τέχνη.
Η ομάδα κυριάρχησε στην Ευρώπη με τρία συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών (1971–1973) ένα εξ αυτών κόντρα στον Παναθηναϊκός του Μίμη Δομάζου, συνδυάζοντας τεχνική, ταχύτητα και τακτική νοημοσύνη.
Το Total Football δεν ήταν μόνο τακτική. Ήταν τρόπος σκέψης. Βασιζόταν στην απόλυτη συνεργασία και κατανόηση μεταξύ των παικτών, στην πειθαρχία, αλλά και στη δημιουργικότητα. Η κληρονομιά του Ajax επηρέασε γενιές προπονητών και ομάδων, από την Μπαρτσελόνα μέχρι την εθνική Ισπανίας.
Σήμερα, το Total Football ζει ακόμα, εξελισσόμενο σε σύγχρονα στιλ παιχνιδιού, με ρίζες που οδηγούν κατευθείαν στο Άμστερνταμ.
